HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN LÂM SÀNG VÀ GIẢI PHẪU BỆNH CÁC BỆNH THƯỜNG GẶP TRÊN GÀ
Chẩn đoán bệnh chính xác là yếu tố quan trọng trong công tác phòng và trị bệnh cho gà, giúp đưa ra phác đồ điều trị kịp thời và hiệu quả. Việc chẩn đoán có thể dựa vào biểu hiện lâm sàng quan sát được từ bên ngoài và tổn thương bệnh lý phát hiện qua mổ khám. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về các dấu hiệu đặc trưng của một số bệnh thường gặp trên gà.
⸻
I. CHẨN ĐOÁN DỰA TRÊN TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
1. Biểu hiện ở mắt
• Sưng một bên mắt → Viêm phù đầu (Infectious Coryza), do Avibacterium paragallinarum gây ra. Bệnh thường đi kèm chảy nước mũi, viêm kết mạc.
2. Biểu hiện ở mũi
• Chảy nước mũi → Hội chứng hô hấp mãn tính (Chronic Respiratory Disease – CRD), nguyên nhân do Mycoplasma gallisepticum. Bệnh thường kèm theo tiếng rít khi thở.
3. Biểu hiện ở miệng và diều
• Mụn trong khoang miệng → Bệnh Đậu gà (Fowl Pox Virus), dạng niêm mạc.
• Chảy nước miệng trong suốt, diều căng nước → Bệnh Gumboro (Infectious Bursal Disease – IBD), do virus Birnavirus gây ra, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch.
• Chảy dịch nhớt, có thể kèm co giật, run rẩy → Bệnh Newcastle (Newcastle Disease – ND), do Avian paramyxovirus type 1 hoặc Cúm gia cầm (Avian Influenza – AI).
4. Biểu hiện ở mào
• Xuất hiện mụn trên mào → Bệnh Đậu gà.
• Mào tím tái → Hội chứng hô hấp cấp tính như Infectious Laryngotracheitis (ILT) hoặc bệnh Histomoniasis (Đầu đen).
• Mào nhợt nhạt → Thiếu máu do ký sinh trùng máu (Leucocytozoonosis, Plasmodium, Trypanosomiasis).
5. Biểu hiện ở da
• Xuất huyết cẳng chân → Cúm gia cầm (Avian Influenza – AI).
• Da phù, phồng hơi → Có thể liên quan đến viêm da hoại tử do Clostridium perfringens hoặc viêm da truyền nhiễm.
⸻
II. CHẨN ĐOÁN DỰA TRÊN GIẢI PHẪU BỆNH LÝ
1. Kiểm tra tim
• Cơ tim nhão, xuất huyết mỡ vành tim, có dịch thẩm xuất → Hội chứng Truyền nhiễm Tim Gan (ILT – Infectious Laryngotracheitis).
2. Kiểm tra gan
• Gan sưng, hoại tử không có ranh giới rõ ràng → Bệnh Marek (Marek’s Disease – MD), do Gallid alphaherpesvirus 2 gây ra.
• Hoại tử hình hoa cúc → Bệnh Đầu đen (Histomoniasis), do Histomonas meleagridis.
• Hoại tử lấm tấm lan rộng → Bệnh Leucocytozoon (Leucocytozoonosis), do Leucocytozoon spp. gây ra.
• Gan không sưng, có hoại tử chấm trắng → Bệnh Thương hàn (Salmonellosis), do Salmonella gallinarum.
3. Kiểm tra túi Fabricius
• Sưng hoặc teo, xuất huyết, có bã đậu → Bệnh Gumboro (IBD) hoặc Bệnh Marek (MD).
4. Kiểm tra dạ dày tuyến
• Xuất huyết đỉnh gai tuyến → Bệnh Newcastle (ND).
• Xuất huyết ở chân tuyến (vị trí tiếp nối giữa dạ dày tuyến và dạ dày cơ) → Bệnh Gumboro (IBD).
• Dạ dày tuyến tăng sinh lớn gần bằng dạ dày cơ, xuất huyết nghiêm trọng, có thể gây rách → Bệnh Marek (MD).
⸻
III. KIỂM TRA HỆ TIÊU HÓA
1. Kiểm tra ruột
• Có giun sán → Nhiễm ký sinh trùng đường tiêu hóa (Ascaridia galli, Heterakis gallinarum).
• Ruột bạc màu thành từng đoạn → Bệnh Cầu trùng ruột non (Eimeria acervulina).
• Ruột xuất huyết → Bệnh Cầu trùng (Eimeria spp.).
2. Kiểm tra manh tràng
• Sưng thành dày, tạo kén → Bệnh Đầu đen (Histomoniasis).
• Chứa máu → Bệnh Cầu trùng manh tràng (Eimeria tenella).
⸻
IV. BIỆN PHÁP CHẨN ĐOÁN VÀ PHÒNG BỆNH
1. Các phương pháp chẩn đoán
• Quan sát triệu chứng lâm sàng để nhận biết nhanh dấu hiệu bất thường.
• Mổ khám xác định tổn thương bệnh lý nội tạng, giúp phân biệt các bệnh có triệu chứng tương đồng.
• Xét nghiệm vi sinh học, PCR, ELISA để khẳng định tác nhân gây bệnh, đặc biệt trong các bệnh virus như Newcastle, Gumboro, Marek, Cúm gia cầm.
• Xét nghiệm huyết học và mô bệnh học giúp phát hiện nhiễm trùng máu, ký sinh trùng máu, hoặc tổn thương mô đặc trưng.
2. Các biện pháp phòng bệnh hiệu quả
• Tiêm phòng vắc-xin đúng lịch trình cho các bệnh nguy hiểm như Newcastle, Gumboro, Marek, Đậu gà, Cúm gia cầm.
• Quản lý vệ sinh chuồng trại tốt: đảm bảo thông thoáng, mật độ nuôi hợp lý, khử trùng định kỳ bằng các chất sát trùng chuyên dụng.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung vitamin, khoáng chất giúp tăng cường sức đề kháng.
• Kiểm soát mầm bệnh trong môi trường, đặc biệt là nguồn nước, thức ăn và động vật trung gian truyền bệnh (muỗi, ruồi, gặm nhấm).
• Theo dõi sức khỏe đàn gà định kỳ, phát hiện sớm dấu hiệu bệnh để cách ly và điều trị kịp thời.
⸻
V. KẾT LUẬN
Chẩn đoán chính xác dựa trên biểu hiện lâm sàng và bệnh lý mổ khám giúp nâng cao hiệu quả phòng và điều trị bệnh trên gà. Kết hợp phát hiện sớm, thực hiện các biện pháp phòng bệnh chủ động và áp dụng quy trình chăn nuôi an toàn sinh học sẽ giúp hạn chế dịch bệnh, tăng năng suất và hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi.
🤷🤷♀️🤷♂️ Ý kiến của bạn thì sao? Hãy comment bên dưới để chúng ta cùng thảo luận 👇👇👇
QNV Pharma Co.,Ltd
Ngô Văn Quốc
Ngô Văn Quốc
Thuốc Thú y – Thuỷ sản
KHOA KỸ THUẬT NÔNG NGHIỆP – TRƯỜNG CĐ KT-KT TÔ HIỆU HƯNG YÊN
CỘNG ĐỒNG CHĂN NUÔI VIỆT NAM
Chăn Nuôi Gà Thịt
Hội Chăn nuôi gà thả vườn Việt nam
#qnvpharma
#channuoi
